Największą rybą na świecie jest rekin
wielorybi Rhincodon typus, który osiąga do 16 metrów długości
oraz ciężar do 11 tys.kg (11 ton). Interesujące jest, że jego pokarmem jest plankton,
który odcedza za pomocą specjalnych wyrostków fitracyjnych.
Najmniejszą rybą, a zarazem kręgowcem
na ziemi jest babka filipińska (pandaka) Mistichtys luzonensis,
która dorasta zaledwie do 14 mm.
W Polsce największe są sum i jesiotr zachodni (którego się już obecnie u nas nie spotyka :( ),
najmniejsza natomiast jest babka piaskowa.
Najbardziej płodna z ryb to dziwaczny samogłów
Mola mola z rodziny Molidae, który składa do 300 mln
ziaren ikry!
Powszechnie wiadomo, że ryby oddychają tlenem
rozpuszczonym w wodzie za pomocą skrzeli. Jednak rodzina ryb labiryntowych
(łaźcowatych) Anabantidae posiada wykształcony aparat zwany błędnikiem lub
labiryntem, który pozwala im na pobieranie tlenu atmosferycznego. Doświadczenie
pokazało jaki narząd jest dla nich ważniejszy: otóż wielkopłetwa wspaniałego
oddzielono od powierzchni wody siatką. Przeżył on zaledwie 7 godzin. Następnie innego
osobnika tego gatunku położono w naczyniu z mokrymi liśćmi. W ten sposób wytrzymał
na powietrzu 27 godzin! Dlatego jeśli ktoś ma trudności z utrzymaniem
właściwego poziomu tlenu w akwarium powinien zainteresować się tą ciekawą rodziną.
Rodzina piękniczkowatych
Poeciliidae wyróżnia się tym, że nie składa ikry, ale samiec który posiada
płetwę odbytową przekształconą w specjalne gonopodium, zapładnia jaja w brzuchu
samicy. Rozwijają się one tam przez 4-6 tygodni, po czym młode wylęgają się i
opuszczają ciało matki, co wygląda jak poród. Fenomen ten określa się
jajożyworodnością. Tak się składa, że w podobny sposób rozmnażają się niektóre
gatunki rekinów!
W USA przeprowadzono badania, które udowodniły ogromną
rolę żywienia w płodności. Samice pawich oczek karmione wyłącznie suchymi
rozwielitkami "rodziły" tylko ok.4 szt. narybku. Przeciętnie urozmaicone
żywienie daje od 70 do 150 szt., natomiast rybki karmione tylko dżdżownicami dawały
liczbę 300 szt. młodych!
U mieczyków zaobserwowano, że zdarza się u nich zmiana
płci! Otóż samica może się zmienić w samca. Odwrotna sytuacja jednak zachodzi bardzo
rzadko.
Rybki z rodzaju Amphiprion
zamieszkujące rafy koralowe wykazują niezwykłe cechy. Żyją w komensalizmie z
niektórymi ukwiałami, których parzydełka są bardzo groźne dla innych ryb.
Ampfipriony znajdują pomiędzy nimi świetną kryjówkę, jednoczenie broniąc ukwiał
przed innymi drapieżnikami. Nie wyjaśniono jeszcze do końca dlaczego ramiona ukwiału
nie robią krzywdy tym rybkom, ale prawdopodobnie chroni je ich specjalny luz.
Nie dosyć tego - często jeden duży ukwiał zamieszkuje kilka amfiprionów, z których jeden,
najsilniejszy staje się samicą tworząc parę z najsilniejszym samcem. Lecz gdy ona
zginie, właśnie ten samiec zajmuje jej miejsce zmieniając płeć i dobierając na
partnera następnego w kolejce samca.
Te niewielkie i niezwykle kolorowe rybki są jednymi z popularniejszych w morskich
akwariach.
Także niektóre ryby z licznej grupy rekinów
(357 gatunków) spotyka się w akwariach. Samica najmniejszego gatunku Squaliolus
laticauda osiąga zaledwie 17,5 cm. Jednak dużych osobników nie powinno się
trzymać w akwariach ponieważ nie mając pęcherza pławnego stale muszą pływać
robiąc sobie krzywdę obijając się o ścianki w za małym zbiorniku.
Rekiny posiadają niezwykły nosowy narząd myśliwski, tzw. ampułki Lorenziniego,
który może odbierać impulsy elektryczne ofiary znajdującej się daleko poza zasięgiem
wzroku.
Niektóre morskie krewetki np. Lysmata
amboinenensis są swoistymi sanitariuszami - wynajdują i zjadają pasożyty w ciele
ryby, która zwykle chętnie poddaje się takiej kuracji.
 |
Jezioro Tanganika znane jest przede wszystkim z
mnogości
żyjących tam pielęgnicowatych. Jak widać, nie tylko przedstawicieli tej rodziny można
spotkać w akwariach - karpieniec z Tanganiki:
młody osobnik gatunku Lamprichtys Tanganicanus
Fot. Artur Białosiewicz |
Niezwykle oryginalnym sposobem rozmnażania cechuje się różanka Rhodus sericeus amarus
(BLOCH). Ta niewielka rybka z rodziny karpiowatych występuje również w Polsce! W
okresie tarła samicy wyrasta tzw. pokładełko o dł. 4-5 cm, za pomocą którego składa
ikrę do jamy płaszczowej (skrzelowej) małża, np. skójki lub szczeżui. Następnie
właśnie tam jaja zostają zapłodnione. Po około miesiącu młode rybki opuszczają
swoją "niańkę".
Samiec ciernika
Gasterosteus aculeatus buduje niczym ptak kuliste gniazdo z
roślin wodnych,
gdzie następnie zaprasza samicę składającą ikrę. Później pięknie ubarwiony
samiec pilnuje gniazda przed intruzami.
Pławikoniki (rodzaj Hippocampus)
popularnie zwane konikami morskimi należą niewątpliwie do bardziej dziwacznych pod
względem wyglądu ryb. Niektóre ich gatunki wręcz bardziej przypominają morskie glony.
Opanowały one bowiem doskonale sztukę kamuflażu. Ale nie tylko wygląd czyni je tak
nietypowymi. Takiego sposobu rozmnażania jak u pławikoników nie zaobserwujemy u innych
ryb. Otóż w okresie tarła samicy wyrasta pokładełko, za pomocą którego składa ona
jaja do torebki znajdującej się w obrębie jamy brzusznej samca - podobnej do tej u
kangurów ! Tam ikra jest zapładniana i po paru tygodniach właśnie samiec
"rodzi" wylęgnięte już rybki na wiat. Dodać jeszcze można, że
pławikoniki podobnie jak kameleony dostosowują swój kolor do otoczenia, oraz posiadają
niezależnie poruszające się oczy. Do małp natomiast upodabnia je giętki i chwytliwy
ogon, którym przyczepiają się do różnych przedmiotów.
Niestety rybki te ze względu na wysoką cenę są masowo poławiane
przez handlarzy, a tylko niewielki ich procent dociera żywy do klientów
"akwarystów", przez co niszczenie populacji pławikoników (i
nie tylko) postępuje w dużym tempie. :(
Znane z naszych stołów łososie
prowadzą dość specyficzny żywot. Przychodzą na wiat w rzekach, skąd następnie
wędrują do morza by tam dorastać. Jest ich kilka gatunków, z których jedne
dojrzewają w Pacyfiku, inne w Atlantyku. Jako dorosłe już ryby wracają do tych samych
rzek, z których pochodzą, by tam złożyć ikrę. Przemierzają w ten sposób w ciągu
życia wiele tysięcy kilometrów. Niestety ich pierwsze tarło jest ostatnim zarazem - po
nim giną.
W akwariach słodkowodnych coraz częściej
można spotkać tak niezwykłe stworzenia jak płaszczki. Te ciekawe
ryby kojarzone są przede wszystkim ze środowiskiem morskim. Ale w
najbardziej bogatym w różnorodne organizmy żywe miejscu na Ziemi -
dorzeczu Amazonki wyewoluowały obok innych cudownych zwierząt płaszczki
słodkowodne. Najbardziej znana jest tu rodzina Potamotrygonidae
(płaszczki rzeczne), z których kilka gatunków jest wielkości
pozwalającej na hodowlę w akwarium.
 |
Jedna z najpopularniejszych w akwariach płaszczek
rzecznych:
Potamotrygon motoro
dorasta do 30-40 cm średnicy
Fot. Przemysław Malkowski |
