Promieniopłetwe

Z Akwarystyka wiki
Promieniopłetwe
Belona001xx.jpg
Belona - przedstawicielka belonokształtnych
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Podkrólestwo tkankowce
Nadtyp wtórouste
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Nadgromada ryby kostnoszkieletowe
Gromada promieniopłetwe
Nazwa systematyczna
Actinopterygii
Klein, 1885
Systematyka w Wikispecies
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Promieniopłetwe (Actinopterygii) syn. kostnopromieniste - kategoria systematyczna obejmująca większość współcześnie żyjących gatunków ryb kostnoszkieletowych (Osteichthyes) - w randze gromady lub podgromady, w zależności od przyjętej klasyfikacji. Do promieniopłetwych zalicza się ponad 27 tys. gatunków zasiedlających zarówno wody słodkie jak i wody słone. Od mięśniopłetwych odróżnia je budowa płetw i sposób poruszania.

Spis treści

Cechy charakterystyczne

  • szkielet - w całości lub w części - kostny
  • płetwy rozpięte na szkielecie z promieni (kostnych lub chrzęstnych)

Systematyka

Rzędy

Niezależnie od przyjętej klasyfikacji biologicznej ryby promieniopłetwe dzieli się na rzędy. W poniższej tabeli przedstawiono wszystkie rzędy ze wskazaniem różnic pomiędzy klasyfikacjami ITIS i FishBase.

ITIS Fishbase.org Nazwa zwyczajowa (polska)
Acipenseriformes Acipenseriformes jesiotrokształtne
Albuliformes Albuliformes albulokształtne
Amiiformes Amiiformes amiokształtne
Anguilliformes Anguilliformes węgorzokształtne
Ateleopodiformes Ateleopodiformes (brak nazwy)
Atheriniformes Atheriniformes aterynokształtne
Aulopiformes Aulopiformes skrzelokształtne
Batrachoidiformes Batrachoidiformes batrachokształtne
Beloniformes Beloniformes belonokształtne
Beryciformes Beryciformes beryksokształtne
Characiformes Characiformes kąsaczokształtne
Cetomimiformes wielorybinkokształtne
Clupeiformes Clupeiformes śledziokształtne
Ctenothrissiformes
(incertae sedis)
-
Cypriniformes Cypriniformes karpiokształtne
Cyprinodontiformes Cyprinodontiformes karpieńcokształtne (zębokarpiokształtne)
Elopiformes Elopiformes tarponokształtne
Esociformes Esociformes szczupakokształtne
Gadiformes Gadiformes dorszokształtne
Gasterosteiformes Gasterosteiformes ciernikokształtne
Gobiesociformes grotnikokształtne
Gonorynchiformes Gonorynchiformes piaskolcokształtne
Gymnotiformes Gymnotiformes strętwokształtne
Lampridiformes Lampriformes strojnikokształtne
Lophiiformes Lophiiformes żabnicokształtne
Mugiliformes - mugilokształtne (cefalokształtne)
Myctophiformes Myctophiformes świetlikokształtne
Notacanthiformes łuskaczokształtne
Ophidiiformes Ophidiiformes wyślizgokształtne
Osmeriformes Osmeriformes stynkokształtne
Osteoglossiformes Osteoglossiformes kostnojęzykokształtne
Perciformes Perciformes okoniokształtne
Percopsiformes Percopsiformes okonkokształtne
Pleuronectiformes Pleuronectiformes flądrokształtne (płastugokształtne)
Polymixiiformes Polymixiiformes wąsatkokształtne
Polypteriformes Polypteriformes wielopłetwcokształtne
Saccopharyngiformes Saccopharyngiformes gardzielcokształtne
Salmoniformes Salmoniformes łososiokształtne
Scorpaeniformes Scorpaeniformes skorpenokształtne
Semionotiformes Lepisosteiformes niszczukokształtne
Siluriformes Siluriformes sumokształtne
Stephanoberyciformes Stephanoberyciformes stefanoberyksokształtne
Stomiiformes Stomiiformes wężorokształtne
Synbranchiformes Synbranchiformes szczelinokształtne
Syngnathiformes igliczniokształtne
Tetraodontiformes Tetraodontiformes rozdymkokształtne
Zeiformes Zeiformes piotroszokształtne
Ujęcie współczesne

Klasyfikacja propagowana przez Integrated Taxonomic Information System (ITIS) stawia Actinopterygii w randze gromady (class) i dzieli na:

Ujęcie tradycyjne

W tradycyjnej klasyfikacji Actinopterygii dzielone są na trzy infragromady:

Według najnowszych tendencji kladystycznych tak przedstawiona grupa promieniopłetwych nie jest jednak grupą polifiletyczną (z powodu przejściowców), a tym samym nie stanowią taksonu i właściwie nie powinna być opisywana jako podgromada. Tym niemniej taka klasyfikacja nadal bywa stosowana.

Przeważająca większość ryb współczesnych to ryby kościste (Teleostei). Grupa przejściowców (Holostei) jest parafiletyczna. Kostnochrzęstne (Chondrostei) obejmują taksony kopalne i współczesne o wielu cechach prymitywnych.

Współcześnie istnieją tendencje do wyróżniania tylko dwóch grup (infragromad) promieniopłetwych: kostnochrzęstnych i Neopterygii ("nowopłetwych"). Sporne przejściowce znalazły się w Neopterygii, ale w odmiennych rzędach (niszczukokształtne i amiokształtne). Podczas gdy większość chrzęstnokostnych żyła w erze paleozoicznej i triasie, Neopterygii, choć znane już od końca permu najburzliwszy okres różnicowania przechodziły w triasie i jurze. Właśnie wówczas zaznaczyła się tendencja do redukcji liczby, grubości i wielkości łusek. Zaistniałe zmiany Neopterygii przyczyniły się do usprawnienia płetw (stąd nazwa Neopterygii i postulowana polska nazwa "nowopłetwe"). Płetwa ogonowa staje się symetryczna (w przeciwieństwie do heterocerkicznej u kostnochrzęstnych) i wykształca się skostniały kręgosłup. Gatunki zaliczane tradycyjnie do przejściowców (patrz wyżej) (jak amia i niszczuka) są obecnie coraz częściej uznawane za prymitywne formy Neopterygii.

Źródła

  1. Integrated Taxonomic Information System: ITIS {{{2}}}. [dostęp 9 grudnia 2007].</cite>
  2. Fishbase.org


źródło: artykuł [1] w Wikipedii, licencja: GNU FDL, autorzy: [2]
Osobiste
technika