Choroby ryb wywoływane przez wiciowce

(Przedruk elektroniczny za zgodą PZA z czasopisma "Akwarium" nr.  3/83)

Wojciech Kulicki

      Wiciowce należą do zwierząt jednokomórkowych. Groźne choroby u paletek wywołują gatunki z rodzaju Hexamita i blisko z nim spokrewnionego rodzaju Spironucleus. Oba te rodzaje należą do rzędu wiciowców wielobiczykowaych (Pofymastigina); są to bezbarwne niepozorne formy mające postać maleńkiej kijanki. Posiadają sześć wici z przodu i dwie z tyłu. Żyją one w jelitach ryb przyczepiając się przednią swą częścią do ich ścianek. Po pewnym czasie przedostają się do innych organów, Szczególnie niebezpieczny jest gatunek. Hexamita symphysodoni, który wywołuje groźną chorobę, tak zwaną "dziurawicę". Polega on na powstawaniu bardziej lub mniej głębokich ubytków skóry i mięśni w okolicach głowy.
      Ryby zaatakowane przez w owce w początkowym okresie e wykazują żadnych oznak choroby. Pewnego dnia jedna lub kilka ryb zaczyna być wybredna w pobieraniu pożywienia. W niedługim czasie pokarm przestaje być przyjmowany całkowicie. Zwierzęta wydalają rzadkie, białe Ekleiste odchody. W tym stanie ryby są już bardzo trudne do wyleczenia. Wczesnego rozpoznania można dokonać przez identyfikację wiciowców pod mikroskopem. Wyławiając z dna świeżo wydalone odchody, można rozpoznać te pasożyty przy powiększeniu 100 do 200 krotnym. Natychmiast po stwierdzeniu, że ryby są opanowane przez wiciowce przystępujemy do ich leczenia. Dobre rokowania daje podniesienie temperatury do 37°C na 3 do 4 dni, lub 35°C na jeden tydzień. Powtórzenie tej operacji 2 do 3 razy daje większą gwarancję całkowitego zniszczenia wiciowców. Hexamita bowiem już przy temperaturach 31-33°C nie wykazuje rozwoju.

Hexamita truttae - z lewej (wg G.Sterba - Aquarienkunde)
Hexamita salmonis (wg M.Prost - Choroby ryb)

Najlepszym środkiem chemioterapeutycznym jest 1- (2-hydroksyetylo) - 2-metylo-5-nitroimidazol, stosowany w medycynie jako Metronidazol, CIout, Sanotrichom, Vagimid itp. W sklepach akwarystycznych można otrzymać specjalny preparat przeciwko hexamitozie pod nazwą Heza-Ex. Preparaty chemiczne zdrowym rybom nie szkodzą, można je więc stosować profilaktycznie w odstępach trzy do sześciomiesięcznych. Jedna tabletka Metronidazolu zawiera 250 mg substancji aktywnej i wystarcza do odkażenia 50-60 litrów wody. Leczenie trwa 3 do 4 dni a po 1ym czasie wodę w akwarium należy przefiltrować przez węgiel aktywny. W czasie leczenia wodę silnie napowietrzamy i filtrujemy przez piasek, watę perlonowa lub żwir.
O ile u ryb występuje "dziurawica" to oprócz wymienionych preparatów należy stosować środki dezynfekcyjne, aby nie dopuścić do powstania gnijących i stale powiększających się ran. Dziury są podatne na wszelkie infekcje, szczególnie wywoływane przez grzyby i bakterie. Z tego powodu należy stosować zmywanie chorego miejsca roztworem Rivanolu (100 mg substancji w 100 ml wody). Można podawać również antybiotyki, np. 4 do 6 mg Tetracykliny (Tetracydinum hydrochloricum) na 1 litr wody w akwarium przez okres 4 dni. Po kuracji należy wodę ze zbiornika przefiltrować przez węgiel aktywny.

Wojciech Kulicki
Warszawa

"Akwarium" 3/83

strona główna