|
|
Oreochromis nilotica (Linnaeus, 1776)
(Przedruk elektroniczny za zgodą PZA z czasopisma "Akwarium" nr 3/89)
Lubomir Hanel
Do największych przedstawicieli rodziny
Cichlidae należy rodzaj Oreochromis, a do mniej popularnych w
"hodowli" należy gatunek Oreochromis nilotica (Linnaeus, 1776),
zamieszkujący rozległe tereny od Syrii przez Egipt i cały rejon Afryki wschodniej,
dalej aż do Afryki zachodniej. Dociera nawet do ujścia rzek (Sterba, 1977).
Z rybami tymi spotykamy się w domowych akwariach niezwykle
rzadko, ponieważ dochodzą one do 50 cm długości, a dojrzałość płciową osiągają
przy długości ok. 30 cm (Sterba).
Do Czechosłowacji Oreochromis nilotica zostały
przywiezione przez dr A. M. Khalida z Sudanu w roku 1985. Ryby te pochodzą z Białego
Nilu, 12 km na południe od Chartumu. Dzięki życzliwości doc. O. Olivy z Wydziału
Przyrodoznawstwa Uniwersytetu Karola w Pradze otrzymałem 6 egzemplarzy o długości 3-4
cm. Ryby zostały wpuszczone do 120 litrowego zbiornika, gdzie temperatura wody wahała
się przeważnie między 18-22°C, w okresie zimowym spadała nawet do 15°C. Ogólna
twardość wody w granicach 7-9°n, pH 7,2-7,7.
Podstawowe zabarwienie hodowanych osobników: od
szarawo-srebrnego po oliwkowe, z 8-10 ciemnymi poprzecznymi pręgami, sięgającymi nasady
płetwy grzbietowej. Aż do długości ryb ok.8 cm pręgi były dość wyraźne, jednak
wraz z dalszym ich wzrostem rozpadały się na mniej lub bardziej wyraźne plamy. Na
płetwach nieparzystych znajdują się żółtawe i szarawe plamy spływające pionowymi
prążkami ku promieniom płetwy, a końce tych płetw są zaróżowione. Płetwy brzuszne
i piersiowe są również lekko różowe. Tęczówka oka jest czerwonawa, gardziel biała,
zaróżowiona lub błękitnawa, w zależności od zabarwienia ryby. Na skrzelach u
większości ryb jest wyraźna ciemna plama, co stanowi pozostałość dawnej ciemnej
pręgi przez głowę. Nocne zabarwienie jest podobne do dziennego. Ryby karmione były
robakami (Tubifex, Limnodrilus), dżdżownicami, larwami owada (Chironomus),
mięsem wołowym i rybim oraz sztucznym pokarmem (TetraMin, TetraPhyll). Ponieważ mamy tu
do czynienia z rybami roślinożernymi, można je karmić nawet świeżą sałatą.
W związku ze znaczną żarłocznością Oreochromis,
trudno jest utrzymać w zbiorniku niezbędną czystość wody. Oprócz wydatnej filtracji
konieczna jest regularna częściowa wymiana wody i częste oczyszczanie dna. Akwarium dla
Oreochromis dobrze jest urządzić bez roślin, ponieważ ryby wskutek swej
aktywności mocno je uszkadzają. Zaobserwowałem, że ryby wręcz pożerają niektóre
rośliny wodne (np. Ceratopteris thalictroides), podczas gdy innych nie
dostrzegają (np. Cryptocoryne affinis) lecz mimo to niszczą je przez nadmierną
ruchliwość.
W czasie dziesięciomiesięcznej hodowli doszło do
wielkiego zróżnicowania "wychowanków", ponieważ 3 osobniki osiągnęły
długość 12-16 cm, a pozostałe tylko 7-9 cm.
Według danych, które przytaczają Holly, Meinken i
Rachow, samice pozostają mniejsze i mają mniej intensywne zabarwienie. Samce w okresie
dojrzewania mają spodnią stronę głowy, gardziel, płetwę brzuszną, a często
również brzuch ciemnopurpurowo-czerwone . Płetwy grzbietowe i ogonowe są u samców
wydłużone, a u samic zaokrąglone. Ryby odbywają tarło w jamce piaskowej, a samica
przechowuje ikrę w pyszczku. Z jednego tarła bywa 100-200 jajeczek, a warunkach
naturalnych do 1300. Potomstwo jest bardzo żarłoczne i przyjmuje zarówno żywy jak i
sztuczny pokarm.
Boulenger miał do dyspozycji 344 osobniki Oreochromis
nilotica z różnych miejsc, a jego dane morfometryczne są następujące; promienie w
płetwie grzbietowej (XV/XVI - XVII/XVIII), 11-15, w płetwie ogonowej III, 8-11, wzdłuż
ciała 31-35 poprzecznych rzędów cykloidalnych łusek, linia boczna dwudzielna, 19-25 i
11-18 łusek. Żeberek skrzelowych przeważnie 17-25, zęby w 2-7 rzędach, w zewnętrznym
rzędzie górnej szczęki 30-90 zębów. Jest to z pewnością ciekawy i odporny gatunek Cichlidae,
który z powodu swej nadmiernej wielkości przeznaczony zostanie głównie do dużych
zbiorników ekspozycyjnych lub basenów ogrodowych.
Tłumaczył: Andrzej Babuchowski
"Akwarium" 3/89
|
|
