Tęczanka wspaniała Melanotaenia boesemani (Allen & Cross, 1980)


(Przedruk elektroniczny za zgodą PZA z czasopisma "Akwarium" nr.  3/89)


Zenon Sosnowski

Po raz pierwszy zobaczyłem tęczankę wspaniałą na zdjęciu w czasopiśmie "Akwarium" nr 5-6 z 1987 r. na str. 170. Przedstawiona była na "firmówce" Heiko Blehera. Ryba ta zafascynowała mnie do tego stopnia, że nie było ważne za ile, ale postanowiłem ją mieć u siebie w akwarium. Po tygodniu będąc w Ogrodzie Zoologicznym we Wrocławiu mogłem przekonać się jak wygląda w pełnej krasie swoich przepięknych barw. Chęć zdobycia, tej ryby stała się moją obsesją do tego stopnia, że po licznych podróżach i zabiegach już po trzech tygodniach miałem ją u siebie w zbiorniku. Udało mi się kupić jednego samca i dwie samiczki -byłem szczęśliwy! Postanowiłem natychmiast rozmnożyć tę przepiękną rybę.
Tęczanka - nie ujmując piękna innym rybom jest naprawdę wspaniała. Mam w swojej kolekcji wiele ładnych ryb, np. paletki, jednakże tęczanka reprezentuje coś innego tak barwą, kształtem ciała jak i sposobem poruszania się.
Mój nowy nabytek umieściłem w 130 litrowym zbiorniku, który obsadzony był roślinami Limnophila aquatica, Potamogeton gayi, Marsilea crenata, Hygrophila balsamica, Echinodorus osiris, Echinodorus tenellus itp., oświetlony świetlówkami 20 W w ilości 4 szt. Zbiornik posiadał filtr zewnętrzny oraz napowietrzacz. Twardość wody wynosiła 8°n, pH 6,5, temp. stała - 28°C. Moje tęczanki były w porównaniu do tęczanek z Ogrodu Zoologicznego stosunkowo małe. Samczyk miał ok. 6 cm, a samiczki 4 cm długości. Obserwowałem ryby całymi dniami. Piękne ubarwienie samca wprost mnie zachwycało. Przednią część ciała ma barwy ciemnogranatowej wpadającej czasami prawie w czerń, zaś tylna część ciała jest żółta i w zależności od nastroju ryby zmienia się przechodząc od żółci do odcienia pomarańczowego. Samice są niepokaźne, o wiele jaśniejsze od samca i mniejsze o 2 cm.
Po kilku dniach zaobserwowałem u ryb zmianę w sposobie pływania. Były bardziej ruchliwe i zajmowały część zbiornika gdzie rosły rośliny tworzące gęstą kępę. Samiec nerwowo przepływał nad kępą roślin wykonując ruchy kojarzące się z kołysaniem, wyginając ciało na kształt litery S, płetwy przy tym krótko naprężając. Samiczki na zmianę przepływały nad kępą roślin składając ikrę, którą z wielką nerwowością zapładniał samczyk. Po dwóch tygodniach od zasiedlenia zbiornika miałem pierwszy narybek, który karmiłem wrotkami. Cykl składania ikry następował codziennie w ilości kilkunastu sztuk. Narybek karmiony żywym pokarmem rósł szybko. Można to było obserwować po kolejnych fazach wylęgania się narybku. Tęczanka jest rybą, która jak zaobserwowałem, składa ikrę nieustannie. Dowodem niech będzie fakt, że obecnie posiadam tęczanki w kilkunastu zbiornikach o pojemności od 130 do 650 litrów. Zaobserwowałem przy tej okazji, że rybom tym jest obojętne na jakim podłożu składają ikrę, jajeczka są po prostu ;,porozrzucane" po całym akwarium: Leżą na dnie i na wszystkich roślinach, ale są trudne do zauważenia; gdyż są prawie przeźroczyste i mają ok. 1 mm średnicy.
Próbowałem ostrożnie eksperymentować jak ryby będą się zachowywać przy zmianie temperatury, twardości i pH wody. Rezultaty były zaskakujące: Jak się okazało temperatura może się wahać od 23° do 32°C, twardość wody nie odgrywa większej roli tak w rozmnażaniu, jak też w przetrzymywaniu ryb. Doświadczenie dowiodło, że tęczanka wspaniała rozmnaża się w wodzie o twardości od 4°n do nawet 18°n, pH natomiast próbowałem zmieniać ostrożnie o 0,2 co trzy godziny. Doszedłem do absolutnej pewności, że można tęczankę rozmnażać i hodować w pH 5 do pH 9. Wydało mi się to wprost nieprawdopodobne, lecz moje eksperymenty nie odbiły się ani na wzroście narybku ani też na jego ilości. Zauważyłem również; że częsta wymiana wody poprawia w znacznym stopniu samopoczucie ryb, co objawia się intensywniejszym ubarwieniem i sposobem poruszania się.
Tęczanka pobiera każdy rodzaj pokarmu nadający się do karmienia ryb akwariowych, jednakże pokarm żywy powoduje lepszy wzrost i intensywniejsze ubarwienie. Ryby te posiadają jeszcze jedną nie bez znaczenia zaletę - nie zjadają ikry ani narybku. W późniejszych moich eksperymentach trzymałem ryby dorosłe z kilkoma pokoleniami młodych, ciągle rozmnażając je.
Doszedłem do wniosku, że tęczanka jest naprawdę wspaniała pod każdym względem - prawdę mówiąc nie znam takiego gatunku, który zniósłby tak różnorodne warunki. Do doświadczeń z moimi tęczankami sprowokował mnie fakt, że nic nie wiedziałem o ich hodowli poza prostymi informacjami, które uzyskałem od znajomego. Trzymał je nie wiedząc nawet jak się nazywają. Kilkunastoletnia "zabawa" w akwarystykę nauczyła mnie jednak podchodzić indywidualnie do każdego gatunku bez względu na to co zostało o danych rybach napisane.
Podsumowując moje hodowlane doświadczenia tęczankę rozmnażam w wodzie o temperaturze 28°C dokonując wymiany wody co drugi dzień w ilości 1/3 objętości. Korzystam z wody wodociągowej uprzednio przefiltrowanej przez węgiel aktywny, o pH 6,5. Dorosłe ryby osiągają wielkość: samiec 9 cm, samiczka 7 cm. A wielkość hodowlaną uzyskują po 3 miesiącach.
(...) Polecam przepiękną tęczankę tak początkującym jak i wytrawnym akwarystom ze względu na jej urodę, łatwość hodowli i rozmnażania.

Recenzował: dr Henryk Jakubowski

"Akwarium"  3/89


Zdjęcie

strona główna