Przedstawiciele rodziny Masiacembelidae większą część życia spędzają
w strefie przydennej, często zakopując się w podłoże, z którego wystawiają
tylko rurkowate nosy. Żywią się różnymi organizmami dennymi, ale nie gardzą
i planktonem; większe z nich mogą. zjadać ikrę i małe rybki. Prowadzą
nocny tryb życia. Są to ryby niezwykle interesujące, a przy tym mało kłopotliwe.
Ważne jest aby zbiornik, w którym je trzymamy nie był zbyt mały. Parametry
wody mogą się zmieniać w dość dużych przedziałach: twardość od 2 do 20°n,
pH od 6,5 do 8, temperatura od 20 do 30°C. Wskazana jest dwukrotna częściowa
wymiana wody (około 1/3 objętości zbiornika) w ciągu tygodnia. Wodę należy
stale napowietrzać i filtrować. Przy stosowaniu filtrów zewnętrznych należy
je zabezpieczyć przed możliwością przepłynięcia ryby do filtra. Konieczne
jest zadbanie o to by ryby miały odpowiednie kryjówki. Mogą to być
plastikowe lub ceramiczne rurki, ewentualnie gęsta grupa roślin. Węgorzyki
nie powinny być same w akwarium, gdyż stają się bardzo płochliwe, natomiast
w towarzystwie ryb pływających w toni, takich jak na przykład brzanki czy
przedstawiciele rodziny kąsaczowatych, szybko się oswajają. Oswojone często
wypływają do góry prezentując swoje niezwykłe kształty i finezyjne pozy.
Pomimo iż są to ryby bytujące głównie w strefie przydennej akwarium z nimi
musi być szczelnie przykryte. W nocy, kiedy zaczynają swoje harce, jak również
w sytuacjach stresowych (nagła zmiana parametrów wody, przestrach) może dojść
do ich wyskoczenia ze zbiornika.Na początku grudnia 1981 roku nabyłem cztery sztuki węgorzyków plamistych. O hodowli tych ryb wiedziałem bardzo niewiele. W literaturze podkreślano, że wprawdzie udało się je już w niewoli rozmnożyć, lecz były to rozmnożenia sporadyczne i raczej przypadkowe.
Moje węgorzyki umieściłem w akwarium o pojemności 70 I. Zaaklimatyzowały się dobrze, o czym świadczył ich apetyt. Na pierwszy rzut oka niczym nie różniły się między sobą. Długość ich wynosiła 13-15 cm, a grubość i barwa byty jednakowe. Ubarwienie ryb jest zmienne, w zależności od samopoczucia, od jasno do ciemnobrązowego. Grzbiet jest jaśniejszy z nieregularnymi plamkami. Od nosa do nasady płetwy na ogonie ciągnie się ciemniejszy pas złożony z nieregularnych pręg. Pręgi te u góry są szersze,' przez co brzuszna strona ciała ryby jest jaśniejsza. Przednia część ciała jest bardziej oliwkowobrązowa.
Przy dokładniejszej obserwacji można stwierdzić różnice pomiędzy samcami i samicami. U samic, obok trzech charakterystycznych kolców na początku płetwy okalającej, widoczne jest wyraźnie pokładełko, długości około 2 mm, które w czasie tarła powiększa się i odstaje. U samców nawet w czasie tarła jest ono ledwo widoczne.
Okazało się, że jestem posiadaczem dwóch par węgorzyków plamistych.
Codziennie uważnie obserwowałem ryby, które są z natury spokojne. Przez
pierwsze dni niczego ciekawego nie udało mi się zaobserwować. Pewnego dnia
zauważyłem jednak, że ryby są bardzo niespokojne: Pływały nerwowo po całym
akwarium i wydawało mi się, że kłują się ostrymi nosami. Nie przyszło mi
do głowy, że jestem świadkiem zalotów poprzedzających tarło. Musiałem wyjść
z domu, a wieczorem po powrocie zastałem w zbiorniku idealny spokój, jak każdego
dnia dotychczas.Przystąpiłem do dokładnej obserwacji ryb i zbiornika i ku mojej wielkiej radości zauważyłem na dnie ziarenko ikry. Było ono przeźroczyste, barwy żółtawej, a jego średnica wynosiła około 1,5 mm. Natychmiast ściągnąłem z dna wszystkie nagromadzone na nim zanieczyszczenia, wśród których znalazłem kilkanaście ziarenek ikry. Umieściłem je w osobnym zbiorniku i do wody dodałem nieco Cilexu. Część ikry zbielała, a z pozostałej po dwóch dniach wylęgło się siedem larw. Przez następnych pięć dni larwy odżywiały się zapasami z woreczka żółtkowego. Po tym okresie przystąpiłem do karmienia ich larwami solowca oraz pokarmem "mikro", wyhodowanym na bułce. Rybki rosły bardzo szybko. Po 10 dniach miały już 7-8 rnm długości, a po miesiącu potrafiły już zjeść średniej wielkości rozwielitkę.
Tarlaków nie chciałem przenosić do innego akwarium i dlatego założyłem w nim ruszt ikrowy, wykonany z plastikowej siatki, dla zabezpieczenia ikry przed żarłocznością dorosłych ryb.
Na następne tarło nie czekałem długo. Dokładnie po tygodniu ryby znowu zaczęły pływać bardzo niespokojnie, co było oznaka zbliżania się ponownego tarła. W ciągu trzech miesięcy węgorzyki dziesięć razy odbyły tarło. Każde tarło rozpoczynało się o świcie i czasami trwało cały dzień.. Początkowo silniejszy samiec odpędzał słabszego, ale ten w momencie gdy samica była gotowa do wyrzucenia ikry zawsze zdążył znaleźć się koło niej. Samce. brały samicę między siebie i jednoczesnym uderzeniem w jej boki powodowały wyciśnięcie ikry, która w ilości 4-10 ziarenek opadała na dno. Samce ustawiały się przy samicy w taki sposób, że przy uderzeniu w nią ich pokładełka znajdowały się przy jej pokładełku.
Ryby z początku przystępowały do' tarła co 7 dni, później co 10, co 15 i coraz rzadziej aż w końcu lutego obserwowany cykl rozrodczy zakończył się. Na początku maja zaobserwowałem ponowne próby tarła. Do tarła przystępowała u mnie zawsze jedna i ta sama samica. Z jednego tarła udawało mi się odłowić 30 do 200 ziarenek ikry. Maksymalna liczba wychowanego narybku wyniosła 150 sztuk. Zauważyłem, że tarła w których aktywny był tylko jeden samiec były mało produktywne ilościowo i przy tym tylko niewielki procent złożonej ikry zostawał zapłodniony. Należy zatem stwierdzić, że dla efektywnego rozmnażania węgorzyków plamistych konieczne jest zestawianie do tarła dwóch samców i jednej samicy (2,1). Jest bardzo prawdopodobne, że w naturalnych warunkach u ryb tych tarło odbywa się stadnie..
Dzieląc się z Czytelnikami powyższymi uwagami na temat udanego rozmnożenia węgorzyków plamistych, zachęcam do hodowli tych ciekawych i niepospolitych ryb.
