Naskalnik dwupasy Chalinochromis sp. "bifrenatus"

(Przedruk elektroniczny za zgodą PZA z czasopisma "Akwarium" nr 4/90)

Ryszard Piotr Grabowicz

Obserwacje dotyczące chowu i rozmnażania

      Ryby z rodzaju Chalinochromis należące do rodziny pielęgnicowatych zostały po raz pierwszy złowione przez francuskiego łowcę i eksportera ryb ozdobnych Pierre Bricharda. Pierwszy opisany gatunek, na cześć swojego odkrywcy, został nazwany Ch. brichardi przez prof. Maxa Polla w 1974 roku. Kilka lat później inny poławiacz ryb Misha Feinzilber odkrył w środkowej części wschodniego wybrzeża dwa inne gatunki zaszeregowane do rodzaju Chalinochromis. Były to Ch. sp. "bifrenatus" i Ch. sp. "ndobhoi". Kształt ciała wszystkich trzech gatunków jest zbliżony - wydłużony walcowaty. Barwy ryb są stonowane, pastelowe. Ch. sp. "bifrenatus" ma barwę kości słoniowej do jasnobrązowej. Przez ciało przebiegają dwa podłużne czarne pasy. Pierwszy zaczyna się na górnej wardze, drugi zaś na czole na wysokości oka. Płetwy są czarno obrzeżone. Rozróżnienie płci jest możliwe po możliwym po wnikliwych obserwacjach. Dorosłe samce hodowane w dobrych warunkach posiadają guz tłuszczowy, a ponadto występują wyraźne różnice w budowie otworów urogenitalnych. U moich dwóch par samce były wyraźnie mniejsze, ale ze względu na małą ilość egzemplarzy nie można tej cechy uogólniać.
      W naturze ryby te występują w litoralu skalnym jeziora Tanganika. Aby zapewnić rybom dobre samopoczucie należy odpowiednio urządzić przeznaczone dla nich akwarium. Przywiezione z NRD ryby umieściłem w akwarium ok. 60-cio l (50x40x35cm). Na dnie akwarium znajdowała się warstwa piasku, która ułatwiała utrzymanie czystości (odchody ryb można bardzo łatwo zebrać wężykiem). "Wystrój" wnętrza stanowiły doniczki z wybitymi z boku otworami oraz cegła tzw. "kratówka". Akwarium można obsadzić roślinami gdyż ryby ich nie niszczą ani nie wykopują. Odpowiednia ilość kryjówek ma istotne znaczenie w okresie dobierania się ryb w pary, gdyż w tym czasie osobniki słabsze lub niegotowe do tarła mogą zostać poturbowane lub nawet zabite. W przypadku dobrania się pary, najlepiej odłowić pozostałe osobniki. Ryby należy bacznie obserwować aby pozostawić właściwe osobniki, a sam proces odławiania rozłożyć na kilka dni, aby nie zachwiać gwałtownie hierarchii w akwarium. Początkowo w moim akwarium przebywały cztery osobniki, w wieku ok. 4-5 miesięcy, 3-5 cm. Ryby były karmione skorupiakami (Daphnia, Cyclops, Ciaptomus), larwami muchówek oraz sporadycznie sercem wołowym i płatkami owsianymi. Po ok. 4 miesiącach na bocznej ścianie cegły pojawiła się ikra. Na powierzchni około 2cm² znajdowało się 60-80 ziaren ikry. W najbliższej okolicy ikry stale przebywał największy osobnik, który przeganiał pozostałe. Niestety tarło to nie przyniosło żadnego rezultatu bo w drugim dniu po tarle samica pilnująca ikry, do tej pory bardzo troskliwa, pożarła ją. Jak przypuszczałem, główną przyczyną były niesprzyjające warunki w jakich ikra przebywała.

      Po trzech tygodniach ryby odbyły tarło powtórnie. Ikra została złożona we wnętrzu doniczki a samica bardzo troskliwie się nią opiekowała. Na trzeci dzień po tarle (po 70-80 godzinach) wylęgły się larwy które były przytwierdzone w górnej części doniczki. Po dalszych dniach narybek pojawił się na powierzchni doniczki. W ciągu następnych dni młode rozpłynęły się po całym rewirze, zaś samica przestała się nimi interesować. Narybek karmiłem larwami skorupiaków i nicieniami "mikro". Po ośmiu tygodniach osiągnęły około 25 mm długości. Tarła odbywały się regularnie co 21 dni (14 V, 21 VI, 3 VII, 24 VII) a ich rezultatem było każdorazowo od 10 do ponad stu młodych.
      Najistotniejszym warunkiem prawidłowego rozwoju ikry są parametry chemiczne wody oraz jej czystość biologiczna, głównie znikoma zawartość azotanów. Woda powinna mieć odczyn zasadowy, o pH ok. 8 oraz posiadać wysoką twardość węglanową, która jak się wydaje jest warunkiem dużego procentu zapłodnienia ikry. Dorosłe osobniki można hodować parami w osobnych zbiornikach bądź w dużych akwariach środowiskowych wraz z pokrewnymi gatunkami z rodzajów Julidochromis, Lamprologus czy Telmatochromis. Obecnie swoje Chalinochromis sp. "bifrenatus" hoduję w akwarium ogólnym wraz z Tropheus duboisi, Telmatochromis caninus, Neolamprologus meeli, N. Tretocephalus oraz Astatoreochromis alluadi. Akwarium ma wymiary 120x40x40 cm jest wyposażone w kryjówki z doniczek i rur drenarskich. Temperatura wody wynosi 27°C, pH ok. 7,8 i twardość ok. 16°n. Pielęgnacja ryb z Tanganiki w akwarium ogólnym dostarcza wielu ciekawych wrażeń.

Recenzował: dr Henryk Jakubowski

"Akwarium" 4/90

strona główna